Active Sentences

Türkçe’de belirli bir cümle dizilimi yok. Öznemiz bazen cümlemizin sonunda olabilirken, bazen ortada bazen de başında olabiliyor. Nitekim aynı şey İngilizce’de geçerli değil. İngilizce’de cümle kurabilmemiz için bir cümle dizilimi kuralına uymamız gerek. O da SUBJECT + VERB + OBJECT kuralı. Nedir bu kural, biraz daha açmamız gerekirse; Subject, cümlenin öznesi, verb, cümlenin fiili ve object ise cümlenin nesnesi anlamına gelmektedir. İngilizce cümle kurarken bu dizilime uymamız gerekir. Aksi takdirde kurduğumuz cümleler gramatik açıdan yanlış kabul edilir.

Yukarıda bahsettiğimiz cümle dizilim kuralından yola çıkarak, bugün sizlere, İngilizce’de Active Sentences dediğimiz, Türkçe’ye ise Aktif (Etken) cümleler olarak çevirdiğimiz bir gramer konusundan bahsedeceğiz. Aktif cümleler yani Etken cümleler, İngilizce’de kurduğumuz cümlemizde yer verdiğimiz öznenin, aynı cümlede yer verdiğimiz eylemi “aktif” bir şekilde yerine getireni olmalıdır. Subject, verb ve object kuralıyla kurduğumuz cümlemizde eylemi yerine getiren mutlaka cümle başında ve özne görevinde olmalıdır. Örnekler bu kuralı çok daha anlaşılır kılacaktır.

Örnekler:

1. A homeless man won the lottery – (Evsiz bir adam, piyangoyu kazandı)

Bu cümledeki dizilime baktığımızda klasik kuralımız S (ubject) + V(erb) + O(bject) ‘i net bir şekilde görebiliriz.

Subject (Özne) : A homeless man

Verb (Fiil) : won

Object (nesne) : The lottery

Cümledeki eylemi gerçekleştiren kişi yani A homeless man (evsiz adam) cümlemizin başında. Fiili aktif bir şekilde gerçekleştiren öznemiz cümlemizin hemen başında yer aldığı için bu bir etken cümledir.

Cats drink milk – Kediler süt içer

Subject : Cats

Verb: drink

Object: milk

Cümlede drink (içmek) fiilini aktif şekilde gerçekleştiren öznemiz (cats) cümlemizin başında yer aldığı için bu da etken cümledir.

Colorful parrots live in the forests (Renkli papağanlar ormanlarda yaşarlar)

Subject: Colorful parrots

Verb: live

Object : in the forests

Yaşamak (live) eylemini gerçekleştiren öznemiz renkli papağanlar (colorful parrots) cümlemizin başında yer alıyor. Bu da bir diğer etken cümledir.

Curiosity kills the cat. – Merak kediyi öldürür

Subject: Curiosity

Verb: kills

Object: the cat

Öznemizin her zaman yaşayan bir varlık olmasına gerek yok. Eylemi yerine getiren herhangi bir öğe, özne sayılabilir. Bu cümlede curiosity (merak) soyut bir kavram olsa da mecaz anlamda kullanılan öldürmek eylemini gerçekleştiren öznemiz olarak başta yerini almaktadır. Bu da etken bir cümledir.

The hotel restaurant will serve breakfast – Otel restoranı kahvaltı servis edecek

Subject: The hotel restaurant

Verb: will serve

Object: breakfast

Bu cümlede kahvaltıyı servis edecek olan özne otel restoranı, cümlenin başında yer almaktadır. Bu da bir etken cümledir.

My old father painted the old walls – Yaşlı babam, eskimiş duvarları boyadı.

Subject : My old father

Verb: painted

Object: the old walls

Eskimiş duvarları boyayan öznemiz cümlemizin başında dolayısıyla bu da etken bir cümle.

My clumsy brother fell on his left arm yesterday- Benim sakar abim dün sol kolunun üstüne düştü.

Subject: My clumsy brother

Verb: fell

Object: on his left arm yesterday

Eylemi aktif bir şekilde yerine getiren özne cümlenin başında olduğu için bu bir etken cümledir.

We were there – Biz oradaydık

Subject: We

Verb: were

Object: there

Cümlenin öğelerini iyi ayırmanız bu noktada oldukça önemli olacaktır. Özneyi, fiili ve nesneyi cümlede tanımak size yardımcı olacaktır. Bu cümle de bir etken cümledir çünkü öznemiz başta yer alıyor ve bulunmak eylemini yerine getiriyor.

Thiefs stole my wallet – Hırsızlar cüzdanımı çaldırlar.

Subject: Thiefs

Verb: stole

Object: my wallet

Burada da stole eylemini yerine getiren öznemiz (thiefs) cümlenin başında olduğu için etken cümle olmaktadır.

If the flight delays for one more hour, we might not make the meeting on time. – Eğer uçak 1 saat daha rötar yaparsa, toplantıyı zamanında yapamayabiliriz.

Bu cümlede if bağlacı kullanıldığında incelememiz gereken 2 farklı cümle olacaktır. İlk cümlenin ögelerine baktığımızda:

Subject: the flight

Verb: delays

Object: for one more hour

Rötar yapacak olan öznemiz flight (uçuş) cümlemizin başında yer almaktadır bu yüzden bu etken cümledir.

İkinci cümlemize baktığımızda ise:

Subject: we

Verb: might not make

Object: the meeting on time

Bu cümlemizde de yine toplantıyı yapamayacak olan öznemiz “we” (biz) virgülden sonraki ilk cümlemizin başında olduğu için bu da etken cümledir.